Η Ελλάδα βιώνει μια μεταμορφωτική στιγμή στον τουριστικό της τομέα, ο οποίος αναδεικνύεται ταχύτατα σε βασικό πυλώνα της οικονομίας της. Η μετατόπιση δεν παρατηρείται μόνο στον αριθμό των επισκεπτών αλλά και στη διάρκεια και το χρόνο της τουριστικής περιόδου. Οι τάσεις υποδηλώνουν μια θεμελιώδη αλλαγή, τονίζοντας τη σημασία αυτού του τομέα ως κρίσιμου μοχλού για την απασχόληση προσωπικού και τη δημιουργία εσόδων. Πρόσφατα εξετάστηκε η πρόσφατη επέκταση της τουριστικής περιόδου, η επιρροή της στην απασχόληση και οι οικονομικές της επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεών της σε διάφορες δημογραφικές ομάδες και γεωγραφικές περιοχές.
Παραδοσιακά, η τουριστική περίοδος της Ελλάδας περιορίζεται στους καλοκαιρινούς μήνες. Ωστόσο, τα τρέχοντα δεδομένα δείχνουν μια αξιοσημείωτη παράταση, που περιλαμβάνει τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, ακόμη και τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Αυτή η επέκταση είχε ως αποτέλεσμα μια σεισμική μετατόπιση, προς όφελος όχι μόνο των εποχιακών προορισμών αλλά και των παραδοσιακά λιγότερο δημοφιλών προορισμών. Πόλεις όπως η Αθήνα και περιοχές όπως η Αττική, η Καλαμάτα καθώς και η Θεσσαλονίκη, αναδεικνύονται σε τουριστικά hotspot όλο το χρόνο.
Σύμφωνα με προβλέψεις, τα φετινά έσοδα από τον τουρισμό αναμένεται να σπάσουν τα προηγούμενα ρεκόρ, τα οποία αναμένεται να ξεπεράσουν τα 20 δισ. ευρώ. Πρόκειται για σημαντική αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη αιχμή το 2019, η οποία ανήλθε στα 18,2 δισ. ευρώ. Αυτά τα στοιχεία εσόδων υποστηρίζονται από στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία δείχνουν ότι ο αριθμός των αφίξεων των τουριστών από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους αυξήθηκε κατά 18,4 τοις εκατό σε σύγκριση με πέρυσι. Την ίδια περίοδο, οι τουριστικές εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 14,66 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 15,3 τοις εκατό σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022 και άνοδο 10,89 τοις εκατό σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019.
Αυτή η ανάπτυξη του τουρισμού είναι βαθιά αλληλένδετη με το τοπίο απασχόλησης προσωπικού της Ελλάδας. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές εποχικές απολύσεις, οι επιχειρήσεις του κλάδου της φιλοξενίας απείχαν φέτος από τέτοιες πρακτικές. Ακόμα και τον μήνα Οκτώβριο, οι περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις που ενοικιάζουν ξαπλώστρες και ομπρέλες εξωτερικού χώρου παραμένουν ανοιχτές απασχολώντας το προσωπικό τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, σημειώθηκε αξιοσημείωτη μείωση κατά 6,8 τοις εκατό στον αριθμό των εγγεγραμμένων ανέργων τον Σεπτέμβριο σε σύγκριση με τον Αύγουστο. Η τάση αυτή μπορεί να αποδοθεί και στις μαζικές προσλήψεις ιδιωτικών εκπαιδευτικών στην αρχή της σχολικής χρονιάς, αναδεικνύοντας τον ρόλο της εποχικότητας όχι μόνο στον τουρισμό αλλά και στην εκπαίδευση.
Σε ετήσια σύγκριση, ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων μειώθηκε κατά 5,9 τοις εκατό, πέφτοντας σε 836.713, τροφοδοτούμενος περαιτέρω από εποχιακούς παράγοντες όπως οι προσλήψεις στην εκπαίδευση. Αυτή η μείωση υποστηρίζει την επικρατούσα οικονομική προοπτική ότι το ποσοστό ανεργίας θα συνεχίσει να μειώνεται τους επόμενους μήνες.
Παρά τις υποσχόμενες τάσεις, το ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας παραμένει ανησυχητικά υψηλό, επηρεάζοντας ιδιαίτερα σχεδόν το 58,4 τοις εκατό των εγγεγραμμένων ανέργων. Αυτό μεταφράζεται σε 488.714 άτομα που βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας για περισσότερο από ένα χρόνο. Σε ό,τι αφορά την ανισότητα των φύλων, οι άνδρες αποτελούν το 33,3 τοις εκατό ενώ οι γυναίκες το 66,7 τοις εκατό των εγγεγραμμένων ανέργων. Επιπλέον, τα άτομα ηλικίας 30-44 ετών αποτελούν το μεγαλύτερο δημογραφικό σε αυτή την κατηγορία.
Περιφερειακά, η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία έχουν τους μεγαλύτερους αριθμούς εγγεγραμμένων ανέργων, που αντιπροσωπεύουν το 35,6 τοις εκατό και το 20,3 τοις εκατό του συνόλου, αντίστοιχα.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο αριθμός των ατόμων που επωφελήθηκαν από επιδοτήσεις απασχόλησης ανήλθε συνολικά σε 181.080, σημειώνοντας αύξηση 3,2 τοις εκατό σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2022. Επιπλέον, ο αριθμός αυτός σημείωσε άλμα 25,4 τοις εκατό σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Αύγουστο 2023. Η πλειοψηφία αυτών των επιδοτούμενων εργαζόμενων —περίπου το 95,7 τοις εκατό — απασχολούνται σε κοινοπραξίες, ενώ ένα μικρό ποσοστό, περίπου το 4,3 τοις εκατό, εργάζεται σε εποχιακά τουριστικά επαγγέλματα.
Αυτά είναι πολύ καλά νέα για τους απασχολούμενος στον τουριστικό κλάδο, οι οποίοι συγκαταλέγονται στους πιο βαριά εργαζόμενους. Ιδίως κατά τη διάρκεια της υψηλής σεζόν το καλοκαίρι, πολλοί δουλεύουν ακατάπαυστα κάτω από τον καυτό ήλιο χωρίς να προστατεύονται από κάποιο σύστημα σκίασης, όπως τέντα, πέργκολα ή επαγγελματική ομπρέλα.
Η επέκταση της τουριστικής περιόδου στην Ελλάδα αναδεικνύεται σε ισχυρή κινητήρια δύναμη τόσο για την οικονομική ανάπτυξη όσο και για την απασχόληση. Ενώ οι παραδοσιακοί καλοκαιρινοί προορισμοί συνεχίζουν να ευημερούν, η εστίαση στρέφεται προς τους αστικούς προορισμούς και τους προορισμούς για όλο το χρόνο. Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όπως η μακροχρόνια ανεργία, το εξελισσόμενο τοπίο προσφέρει πολλά υποσχόμενους δρόμους για κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου θα έκαναν καλά να κεφαλαιοποιήσουν αυτές τις τάσεις για να ενισχύσουν περαιτέρω το κοινωνικοοικονομικό τοπίο της Ελλάδας.
