Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat δείχνουν μια ανησυχητική τάση στις χρεοκοπίες επιχειρήσεων στην ΕΕ. Τα σημερινά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι χρεοκοπίες έχουν φτάσει στο αποκορύφωμά τους από το 2015, με τα τελευταία έξι τρίμηνα να σημειώνουν σταθερή άνοδο. Στην Ελλάδα μάλιστα, έχει παρατηρηθεί αύξηση των πτωχεύσεων τουλάχιστον κατά 23 τοις εκατό συγκριτικά με το 2022.
Από την ανάλυση του δεύτερου τριμήνου του 2023 προκύπτει ότι:
- Οι συνολικές χρεοκοπίες αυξήθηκαν κατά 8,4 τοις εκατό.
- Ο κλάδος της διαμονής και της εστίασης ανέλαβε το μεγαλύτερο βάρος, σημειώνοντας άνοδο στην αύξηση των πτωχεύσεων κατά 23,9 τοις εκατό σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
- Οι μεταφορές και η αποθήκευση δεν έμειναν πολύ πίσω στο ράλι των πτωχεύσεων με αύξηση 15,2 τοις εκατό.
- Τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία και οι κοινωνικές δραστηριότητες σημείωσαν αύξηση στις πτωχεύσεις της τάξεως του 10,1 τοις εκατό.
Κοιτάζοντας πίσω στα στοιχεία του τέταρτου τριμήνου του 2019, πριν από την πανδημία, η πλειονότητα των οικονομικών τομέων γνώρισε άλμα στις χρεοκοπίες. Ιδιαίτερα, oι υπηρεσίες διαμονής και τροφίμων σημείωσαν τεράστια αύξηση στις χρεωκοπίες της τάξεως του 82,5 τοις εκατό ενώ οι υπηρεσίες μεταφοράς και αποθήκευσης παρουσίασαν αύξηση κατά 56,7 τοις εκατό.
Ωστόσο, υπήρξαν μερικοί τομείς το δεύτερο τρίμηνο του 2023 που τα πήγαν ελαφρώς καλύτερα από την κατάσταση πριν από την πανδημία το 4ο τρίμηνο του 2019.
Ο κλάδος της βιομηχανίας παρουσίασε πτώση 11,5 τοις εκατό στις χρεοκοπίες και ο κλάδος των κατασκευών σημείωσε μικρή πτώση 2,7 τοις εκατό.
Από τη θετική πλευρά, οι εγγραφές νέων επιχειρήσεων το 2023 έχουν ξεπεράσει τους αριθμούς από το 2015-2022. Βέβαια αν και σημειώθηκε αύξηση 2% το πρώτο τρίμηνο του 2023, το επόμενο τρίμηνο σημείωσε οριακή μείωση 0,6%.
Γιατί όμως οι κλάδοι της διαμονής και της εστίασης που αποτελούν τεράστιο κομμάτι του τουρισμού αλλά και της αγοράς σημείωσαν τόση μεγάλη αύξηση στις πτωχεύσεις;
Πανδημία COVID-19: Το παγκόσμιο ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού ήταν ιδιαίτερα καταστροφικό για τον τουριστικό τομέα αλλά και στον τομέα της εστίασης. Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, τα lockdown και ο φόβος του ιού προκάλεσαν μαζική μείωση τόσο στα διεθνή όσο και στα εγχώρια ταξίδια αλλά και επέβαλλαν την παύση λειτουργίας στις επιχειρήσεις εστίασης.
Πάγιο κόστος: Τα ξενοδοχεία, τα θέρετρα και άλλες εγκαταστάσεις στον κλάδο έχουν σημαντικό πάγιο κόστος. Ακόμη και όταν οι πελάτες δεν έρχονται, οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να πρέπει να πληρώνουν για συντήρηση ακινήτων, υποθήκες ή ενοίκια, μισθούς προσωπικού, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και πολλά άλλα.
Εποχικότητα: Η τουριστική βιομηχανία είναι εγγενώς εποχιακή σε πολλές περιοχές. Οι επιχειρήσεις που αποτυγχάνουν να παράγουν αρκετά έσοδα κατά τις περιόδους αιχμής ενδέχεται να δυσκολεύονται να παραμείνουν στη ζωή σε περιόδους εκτός αιχμής.
Εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες: Παράγοντες όπως η πολιτική αστάθεια, οι φυσικές καταστροφές, οι τρομοκρατικές επιθέσεις ή οι επιδημίες υγείας μπορούν να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των τουριστών ή ακόμα και την φυσική καταστροφή των υποδομών μιας επιχείρησης. Πρόσφατο παράδειγμα οι φονικές πυρκαγιές στο νησί της Ρόδου όπου έκαψαν καταλύματα αλλά και ξαπλώστρες και ομπρέλες εξωτερικού χώρου που βρίσκονταν λίγα μέτρα πριν τη θάλασσα.
Ανταγωνισμός: Η άνοδος πλατφορμών όπως η Airbnb έχει εντείνει τον ανταγωνισμό στον τομέα των καταλυμάτων, αναγκάζοντας τους παραδοσιακούς παρόχους, όπως τα ξενοδοχεία, να μειώσουν τις τιμές και τα περιθώρια κέρδους τους.
Καταναλωτικές τάσεις και προτιμήσεις: Η δυναμική φύση των ταξιδιωτικών τάσεων σημαίνει ότι οι προορισμοί ή τα αξιοθέατα μπορεί να πέφτουν σε δυσμένεια. Οι επιχειρήσεις που δεν προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών κινδυνεύουν να χάσουν έσοδα.
Οικονομική ύφεση: Η παγκόσμια ή περιφερειακή οικονομική ύφεση μπορεί να μειώσει το διαθέσιμο εισόδημα, οδηγώντας σε μείωση των ταξιδιών και των δαπανών για δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ήδη στα ελληνικά νησιά όπου λόγω του πληθωρισμού, οι τιμές έχουν ανέβει στα ύψη και οι τουρίστες για να ανταπεξέλθουν μαγειρεύουν στα καταλύματα τους με τις επιχειρήσεις εστίασης να αντιμετωπίζουν θέματα.
Περιβαλλοντικές ανησυχίες: Τα μέρη που επηρεάζονται από τη ρύπανση, τον υπερβολικό τουρισμό, φυσικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές ή την υποβάθμιση μπορεί να παρατηρήσουν μείωση του αριθμού των τουριστών λόγω αρνητικής δημοσιότητας ή πραγματικής υποβάθμισης του αξιοθέατου. Στο νησί της Ρόδου που δοκιμάστηκε με τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, πολλοί τουρίστες αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα καταλύματα τους και να φύγουν από το νησί ενώ μεγάλος ήταν και ο ρθυμός των ακυρώσεων από τουρίστες παγκοσμίως που είχαν προγραμματίσει το ταξίδι τους στο νησί των Ιπποτών.
